- By Leszek Piątkowski
- 323
Miód jest efektem ciężkiej pracy pszczół na kwiatach i współpracy pszczelarza z pszczołami. Pracowity jak pszczoła to powiedzenie która powtarzane jest od stuleci. Praca pszczół stała się wzorcem do naśladowania i jest podziwiana przez człowieka. Efekty pracy pszczół możemy podziwiać i smakować np. przy śniadaniu spożywając swój ulubiony miód faceliowy z ciepłym pieczywem lub słodząc herbatę czy kawę. Często miód jest nazywamy płynnym złotem, dlatego chciałbym Was zaprosić do pszczelego świata, podglądania pszczół, które uważam za jedno z najbardziej fascynujących stworzeń na naszej planecie. A wszystko to dzieje się za zamkniętymi drzwiami dla człowieka czyli w pszczelim ulu.
Miód powstaje z nektaru kwiatów zebranych przez pszczoły zbieraczki, które transportują zebrany nektar w tzw. wolu miodowym do ula. Następnie pszczoły przekazują zebrany nektar do pszczół robotnic, które wzbogacają go enzymami, a kiedy jest dojrzały i ma odpowiednią konsystencję oraz właściwości odżywcze zostaje zabezpieczony cienką warstwą wosku w komórkach plastra. Następnie zasklepiony miód zostaje odebrany przez pszczelarza, odsklepiony i odwirowany. Gotowy produkt przelewamy do słoików i dostarczamy wszystkim miodożerom. A jakie są dwa główne rodzaje miodów i czy pszczoły potrafią tańczyć dowiecie się w dalszej części artykułu.
Po co pszczoły produkują miód?
Cały proces tworzenia miodu jest bardzo skomplikowany i składa się z wielu czynności jakie pszczoły muszą wykonać. My jako konsumenci miodu często nie zastanawiamy się dlaczego pszczoły go produkują? Odpowiedź jest dość prosta. Zebrany miód w sezonie letnim stanowi niezbędne pożywienie dla całej rodzinny pszczelej w okresie jesienno-zimowym, kiedy kwiaty już nie kwitną. O to cała tajemnica
W jaki sposób pszczoły produkują miód?
W prosty sposób opisując, pszczoły zbierają nektar z kwiatów roślin miododajnych np. rzepak, mniszek lekarski, facelia błękitna, akacja, lipa, gryka i wiele innych. Kwiaty tych roślin mają różnorodne kolory od białego, żółtego po błękitny jak facelia i też różne zapachy, które przyciągają do siebie pszczoły oraz inne owady żyjące w środowisku naturalnym.
Zebrany nektar jest dostarczony przez pszczoły zbieraczki do ula, a następnie przez pszczoły robotnice zostaje częściowo rozrzedzony i wzbogacany w odpowiednie enzymy i kwasy organiczne. Pszczoły w ulu utrzymują stałą temperaturę około 36 st. C, co sprawia, że z miodu zostaje odparowany nadmiar wody i wilgoci oraz następuje rozkład cukrów złożonych na cukry proste czyli glukozę i fruktozę. Jak pszczoły stwierdzą, że miód jest już odpowiedniej konsystencji następuje jego zabezpieczenie woskiem pszczelim.
Ciekawostką jest ustanowiona hierarchia pszczela i podział obowiązków w rodzinie pszczelej. Każda z pszczół wie co ma robić by powstał nasz ulubiony słodki przysmak jaki oferujemy w naszej pasiece Słodycz Ula.
Taniec pszczół – jak to możliwe?
Jednak by nasz słodki produkt powstał, pszczoły zbieraczki, muszą wiedzieć gdzie mają lecieć po nektar czyli gdzie znajduję się pożytek. W pierwszej kolejności z ula wylatują pszczoły zwiadowcy, które są zwabione kolorem i aromatem kwitnących kwiatów, szczególnie wiosną kiedy wszystko budzi się do życia, rośliny się zielenią a pierwsze kwiaty mniszka lekarskiego pojawiają się wśród traw. Wtedy możemy zaobserwować piękny taniec pszczół przed wlotami do ula, w której to zwiadowczynie przekazują informację całej rodzinie pszczelej o znalezionym pożytku.
A jak wygląda taniec i czym on w ogóle jest?
Wykonywany taniec, jest zaszyfrowaną informacją i zajęło sporo czasu człowiekowi zanim taniec ten został zaobserwowany i opisany. Pszczoła wykonując taniec, przekazuje w nim wszystkie niezbędne informacje pozostałym pszczołom, gdzie znajduje się pożytek, jaka jest odległość i w którym kierunku pszczoły mają lecieć, jaki jest rodzaj pożytku oraz jakie są ilości nektaru. Taniec języka zawsze odbywa się na lub w pobliżu wlotka (lądowiska) ula i polega na tym, że pszczoły zaczynają gwałtownie wibrować odwłokiem, wykonując figury w postaci koła lub ósemki. Następnie jak inne pszczoły się zainteresują pszczołą tancerką, to przekazuje ona innym pszczołom próbki nektaru. Wyróżniamy dwa rodzaje tańca: okrecany i wywijany. Każdy przekazuje inną informację. Przyznacie, że to fascynujące stworzenie, tańczy i tworzy słodkie i zdrowe miody
Ile nektaru zbiera pszczoła?
Jedna pszczoła jednorazowo przynosi ok. 40 mg nektaru jeżeli jest blisko ula, natomiast jeżeli nektar jest oddalony to przynosi ok. 15 mg nektaru. Jest to wyjątkowo dużo, zważywszy na fakt, że sama waży około 110 mg i musi przy tym latać . W ciągu jednego dnia jedna pszczoła wykonuje około 12 lotów po nektar, czyli w sumie zgromadzi około 500 mg nektaru. Ciekawostką jest, że prędkość lotu pszczoły to około 30 km/h. Do wyprodukowania 1 kg miodu pszczoły muszą odwiedzić około 4 milionów kwiatów. Jednego dnia wszystkie robotnice w rodzinie pszczelej wykonują łącznie ponad 150 tys. lotów.
Ciekawostką jest, że w sezonie letnim, w ulu znajduje się około 40 do 60 tysięcy pszczół. Przyznacie, ze sporo. A na pytanie, które często jest mi zadawane, jaki jest mój ulubiony miód nektarowy, który jest najlepszy? Muszę przyznać, że lubię każdy rodzaj miodu, ale jeden wyjątkowo za swój bardzo intensywny aromat i niesamowity smak. Uważany jest za jeden z najzdrowszych miodów, ze względu na swoje właściwości zdrowotne – mowa o miodzie gryczanym.
Jak powstaje i co wyróżnia miód gryczany spośród innych miodów?
Miód gryczany powstaje z nektaru kwiatów gryki, które pszczoły oblatują z samego rana. Wyróżnia się niepowtarzalnym smakiem i aromatem, którego nie sposób pomylić z innym miodem. Kolor miodu gryczanego też może być różny – od jasnobrązowego po ciemnobrązowy i zależy od gatunku gryki, z której pochodzi nektar, warunków glebowych i środowiskowych. Po za tym, jego zapach jest bardzo charakterystyczny, przypomina zapach śnieżnobiałych kwiatów gryki. Raczej dzieciom może nie przypaść do smaku.
A dlaczego zachęcam do spróbowania miodu gryczanego? Od wielu lat, produkt ten jest znany ze swojego niezwykłego wpływu na organizm człowieka. Posiada właściwości zdrowotne, ponieważ zawiera rutynę, która oczyszcza naczynia krwionośne, i powoduje że stają się one bardziej elastyczne i wytrzymałe. Rutyna także zwiększa wchłanianie witaminy C i jest silnym antyoksydantem dzięki czemu zapobiega starzeniu się organizmu, a chyba każdy z nas chciałby być wiecznie młodym. Ponadto ma działanie przeciwzapalne.
Sam proces pozyskiwania tego miodu, wymaga od pszczelarza dużo cierpliwości i wiedzy. Począwszy od zbierania nektaru z kwiatów gryki, która tylko nektaruje do godz. 11:00, odpowiedniego ustawienia uli na polu po sam proces odwirowania i konfekcjonowania miodu.
Warto też zaznaczyć, że miód gryczany to element dziedzictwa kulturowego Europy Wschodniej. Tradycją każdego roku jest wśród moich znajomych pszczelarzy wymiana słoiczkami miodu gryczanego, aby porównać aromat i smak tego produktu. Porównywanie swoich wyrobów jest często związane rywalizacją między nami, o aromat i smak, który miód jest bardziej intensywny.
Jak powstaje miód spadziowy?
Wyżej opisaliśmy jak powstaje miód nektarowy. Ale mamy tez miody spadziowe. Warto zaznaczyć, że miód spadziowy jest rzadko spotykany. Muszą wystąpić odpowiednie warunki pogodowe by wystąpiła spadź, a co to takiego? To słodka substancja, która powstaje na liściach drzew oraz w postaci kropel na drzewach iglastych. Słodka ciecz, zwabia pszczoły, które ją zbierają i dodatkowo zagęszczają, a następnie składają w komórkach plastra. A czym jest ta słodka ciesz? To wydzielina mszyc, czerwców i miodówek, które żerują na liściach i igłach drzew. Różnica pomiędzy miodem spadziowym a nektarowym wynika z faktu, że miód spadziowy powstaje ze spadzi czyli słodkiej substancji występującej na drzewach a nie z nektaru kwiatów.
W zależności od pochodzenia wyróżniamy miód spadziowy iglasty, miód spadziowy liściasty, spadziowy a także miód nektarowo-spadziowy, czyli połączenie nektaru i spadzi (najczęściej jest to miód lipowo-spadziowy). W naszym sklepie Słodycz Ula możecie nabyć przepyszny miód spadziowy pochodzący z Warmii z okolic jeziora Drużno i otaczającego go rezerwatu oraz miód nektarowo-spadziowy pochodzący z północnego Mazowsza.
W takim razie jaka jest rola pszczelarza / bartnika w pozyskiwaniu miodu?
Pszczelarz a kiedyś Bartnicy kiedy już wiedzą, że miód jest gotowy do odebrania zaczynają miodobranie, czyli długo wyczekiwany owoc swojej pracy i pracy pszczół. Przyjmuje się, że jeżeli komórki plastra pokryte są woskiem w 75% wtedy taki miód można odebrać. Miodobranie polega na odebraniu plastrów wypełnionych miodem, odwirowaniu znajdującego się w plastrach miodu a na koniec następuje konfekcjonowanie produktu do słoików dla naszych koneserów.
Zanim jednak przelejemy miód do słoików, np. miód faceliowy zostaje przefiltrowany przed specjalne sita, które oddzielą pozostałości wosku pszczelego od miodu. Naszych miodów nie standaryzujemy, dlatego u nas np. miód wielokwiatowy ma barwę od jasnożółtego do ciemnobrązowego w zależności od pory i miejsca stacjonowania naszej pasieki. Każdy znajdzie coś dla siebie. Mamy w swojej ofercie miody z dodatkami i tutaj niezbędna jest praca pszczelarza, który w specjalnym urządzeniu kremuje miód i miesza z liofilizowaną maliną, cytryną z imbirem, czarną jagodą czy kakao. Tak samo w przypadku miodów z dodatkami produktów pszczelich, powstają również przy wsparciu pszczelarza. Zapraszamy do zapoznania się i zakupu miodu z propolisem, który warto spróbować ze względu na jego konsystencję, wyrazisty smak i właściwości jakimi się charakteryzuje (superfood).
Wspomniałem, że kremujemy miód. A czym jest kremowanie i na czym polega?
Miód kremowany to nic innego jak zamiana miodu w formie płynnej (patoki) w krem. Taką konsystencję osiąga się poprzez mechaniczne ucieranie miodu (potocznie nazywane napowietrzaniem miodu) w profesjonalnych urządzeniach.
Miód kremowany – właściwości i zastosowanie
Miód kremowany, podobnie jak miód w formie płynnej i skrystalizowanej zachowuje swoje wszystkie prozdrowotne i odżywcze właściwości jakie znajdują się w miodzie naturalnym. Właściwości miodu kremowanego zmieniają się tylko i wyłącznie jeśli chodzi o jego konsystencję. Miód ten nie posiada w sobie wyczuwalnych kryształków – jest aksamitny i miękki, dzięki czemu z łatwością można go nabierać oraz pozbawiony jest grudek charakterystycznych dla miodu skrystalizowanego.
Miód skremowany konsystencją przypomina masło. Idealnie nadaje się do codziennego użytku na kanapki jako smarowidło, jako składnik deserów, napojów czy sosów.
Jak wygląda kremowanie?
Do kremowania miodu używamy profesjonalnego urządzenia – kremownicy do miodu – o pojemności 50 i 100 litrów. Do urządzenia wlewamy miód, który zaczyna powoli krystalizować. Następnie ustawiamy pracę urządzenia na 48 godzin, która składa się z 60 minutowych cykli. Przez 15 minut urządzenie uciera miód, a przez kolejne 45 minut trwa przerwa. I tak ten proces powtarza się przez 2 doby. Po ustaniu pracy urządzenia skremowany miód przelewamy do słoików.
Jakie miody kremujemy w naszej pasiece?
W naszej pasiece Słodycz Ula kremujemy miód rzepakowy i wielokwiatowy wiosenny z dodatkiem mniszka lekarskiego oraz miody z dodatkami naturalnych produktów pszczelich czyli nasze miody superfood (miód z pierzgą, propolisem, pyłkiem pszczelim i mleczkiem pszczelim) oraz z liofilizowaną maliną, cytryną z imbirem, czarną jagodą czy kakao.
Mam nadzieję, że udało się Was zainspirować i w sposób opisowy przybliżyć jak powstaje miód, jaką rolę ma taniec pszczół w pozyskiwaniu miodu, jaki jest podział miodów, czym jest kremowanie miodu i jaki miód polecam do spróbowania.
A miodożerów i koneserów którzy doceniają naturalne produkty zamknięte w małych i dużych słoikach, posiadające niepowtarzalne kolory i walory zdrowotne zapraszam do naszego gospodarstwa w Nasielsku lub do zakupu w naszym sklepie online (slodyczula.pl) Link w opisie.